توسعه آموزش مجازی و ترویج فرهنگ یادگیری نوین

توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تاثیر عمیق بر ابعاد زندگی امروزی گذاشته است. دستاوردهای بارز این فناوری نظیر بانکداری الکترونیک و آموزش های مجازی، نمودی از این تاثیرات به حساب می آیند(سن تی و اسمیت، 2007.به نقل از سراجی.1391).

تردیدی نیست که این دستاوردها از جهت فناوری و ابزار، تفاوت عمده ای در ساختار و ظاهر سازمان به وجود آورده اند، لیکن این تحولات ابزاری، به تدریج در تغییر ساختار فرهنگ های سازمانی نیز اثرات گسترده ای گذاشته است. در این راستا شیوه های بهره مندی کارکنان و هم چنین مشتریان از خدمات سازمانی ارتقا یافته است. آموزش نیز بعنوان یکی از عوامل مهم در افزایش بهره وری کارکنان دستخوش تغییرات اساسی شده است.

 

مقدمه

توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تاثیر عمیق بر ابعاد زندگی امروزی گذاشته است. دستاوردهای بارز این فناوری نظیر بانکداری الکترونیک و آموزش های مجازی، نمودی از این تاثیرات به حساب می آیند(سن تی و اسمیت، 2007.به نقل از سراجی.1391).

تردیدی نیست که این دستاوردها از جهت فناوری و ابزار، تفاوت عمده ای در ساختار و ظاهر سازمان به وجود آورده اند، لیکن این تحولات ابزاری، به تدریج در تغییر ساختار فرهنگ های سازمانی نیز اثرات گسترده ای گذاشته است. در این راستا شیوه های بهره مندی کارکنان و هم چنین مشتریان از خدمات سازمانی ارتقا یافته است. آموزش نیز بعنوان یکی از عوامل مهم در افزایش بهره وری کارکنان دستخوش تغییرات اساسی شده است.

 بعبارت دیگر توسعه و استفاده از فناوری های ارتباطی در سیستم های آموزشی سازه ای برای تغییر در آموزش فراهم نموده است و بر همین اساس فرآیند آموزش در سازمان ها به سمت آموزش مجازی و پیاده سازی سامانه مدیریت یادگیری الکترونیکی سوق پیدا کرد که امروزه نیز شاهد افزایش تکیه و اعتماد به ابزار آموزش مجازی در سازمان ها و مراکز آموزشی می باشیم. به گونه ای که 97% از دانشگاه های آمریکا و 95% از دانشگاه های انگلیس از بستر محیط های یادگیری الکترونیکی استفاده می نمایند[2] 

. به طور طبیعی با ورود ابزار و یا شیوه ای نوین در هر سازمانی، فرهنگ های مرتبط با آن پدیده دستخوش تغییراتی نیز  قرار میگیرد که به تبع این موضوع کاربرد فزاینده شیوه های متعدد آموزش مجازی و رویکرد غالب در هریک از این شیوه ها، بر ابعاد متنوعی از فرهنگ یادگیری سازمانی اثرات فراوانی گذاشته است.

سامانه های آموزش مجازی

ورود ابزار و فناوری های نوین یادگیری از دهه 1980و همراه با بکارگیری سی دی ها و دی وی دی های آموزشی بوده است و امروز ما شاهد رقابت بالایی بین شرکت های فناوری اطلاعات به منظور ارائه سامانه های یادگیری مجازی با قابلیت های نوین و مزیت های رقابتی متفاوت هستیم.

امروزه سامانه های آموزش مجازی در کل دنیا به 4 دسته آنلاین(Online learning)،

آفلاین(Learning management system) ، ترکیبی (Blended learning) و دوره های موک [3]، ((Massive Open Online Course  تقسیم میگردد که سه نوع اول، در آموزش سازمان ها و نوع چهارم(MOOC) در دانشگاه ها و وب سایت های معروف آموزش مجازی کاربرد بالایی دارد.

استفاده از سامانه فوق و گذراندن دوره های آموزشی، نیازمند کسب مهارت های سخت افزاری و نرم افزاری متعددی می باشد.

منظور از مهارت های سخت افزاری، توانایی دست ورزی و استفاده از وب سایت ها، کار با رایانه و ورود به سامانه های یادگیری الکترونیکی است.

و منظور از مهارت های نرم افزاری، مجموعه مهارت های "مدیریت یادگیری شخصی" می باشد. چرا که امروزه طراحان آموزش به منظور بالا بردن اثربخشی دوره های آموزشی، اقدام به طراحی فرایندهای آموزشی فراگیر محور نموده اند و فراگیران دوره های مجازی بایستی توانایی مدیریت بر فرایند یادگیری خود را دارا باشند.

در این راستا، درس های آموزشی که در سامانه آموزش مجازی آفلاین و آنلاین تولید و تدریس  میگردد، بر اساس رویکرد حل مسئله و مبتنی بر سوالات فراگیران می باشد و فراگیران در این دوره های آموزشی، بایستی ضمن آگاهی از چرایی مطالعه درس، به دنبال حل سوالات و ابهامات عملکردی فردی باشند و با حضور فعال در فعالیت های یادگیری، تالارهای گفتمان و تعیین مکان و زمان شخصی مطالعه بر فرایند یادگیری خود، مدیریت شخصی اعمال نمایند.از سویی با توجه به ویژگی آموزش های مجازی؛ عدم محدودیت زمانی و مکانی، زمینه مدیریت فرصت های یادگیری را فراهم نموده است.

با ظهور موک ها در دهه 2008، دانشگاههای مهم بین المللی مانندStanford و Harvard نیز در عرصه ارائه آموزش های رایگان مجازی وارد شده اند و از طریق وب سایت های معروفی نظیر COURSERAاقدام به برگزاری دوره های مبتنی بر مدیریت شخصی فراگیران و برگرفته از کلاس های آموزشی دانشگاه های بین المللی نموده است.

در نتیجه و  با توجه به آنچه گفته شد، توسعه فناوری اطلاعاتی و دسترسی به محتواهای الکترونیکی باعث تحولات اساسی در تغییر نگرش نسبت به فرهنگ یادگیری شخصی و سازمانی و از سویی ارتقا مهارت های کار با رایانه و خود آگاهی فراگیران نسبت به دوره های آموزشی و نتایج شخصی گردیده است.  

 

منابع

1.      سراجی، فرهاد.1391.محیط یادگیری مجازی، امکانی برای کمک به بهبود فرهنگ یادگیری. مجله علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ.شماره هفدهم و هجدهم. بهار و تابستان.

2.     Hawkins.B.l&J.A. Ruday.(2009).Educause Core Data service.Fiscal Year 2006 Summary Report.Boulder.Co:Educause

 

[1] کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی. کارشناس طراحی فرایندهای آموزش

[e-mail]

[2] Hawkins(2009)

[3] MOOC