نظام یادگیری مجازی، ضرورت امروز آموزش سازمانی :: طراحی فرایند های آموزش

ما در حال گذر از جامعة صنعت– محور به جامعة اطلاعات‐ محور، یا به عبارت دیگر گذر از دنیای فیزیکی به دنیای مجازی هستیم. ورود به عصر اطلاعات و زندگی اثربخش در جامعة اطلاعات– محور، مستلزم شناخت ویژگی های آن است. امروز مفهوم سواد دیگر خواندن و نوشتن نیست. (فرهادی.84)

آلوین تافلر می گوید در قرن بیست و یکم، بیسوادان آنهایی نیستند که نمی توانند بخوانند یا بنویسند، بلکه کسانی هستند که نمی توانند یاد بگیرند و بازآموزی کنند. تحولات سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهة اخیر، جهان را با یک بیسوادی‐ به تعبیر جدید‐ و نیاز همه گیر به بازآموزی و یادگیری مواجه ساخته است. روش های سنتی آموزش، دیگر پاسخگوی این حجم عظیم تقاضا برای آموزش نیست. نهضت سوادآموزی الکترونیکی به جای سوادآموزی متعارف، به عنوان یک راهکار برای گذر به جامعة اطلاعاتی مطرح شده است، با این تفاوت که اجرای آن به جای بیسوادان جامعه، در میان باسوادترین اقشار باشد. (همان)

با توجه به تحولات اخیر جهانی و ورود به عصر اطلاعات که در آن، دانش بالاترین ارزش افزوده را ایجاد می کند،سازمان ها را با چالش اساسی مبتنی بر رصد اطلاعات و ارائه پاسخ هوشمند در بازار رقابتی اطلاعاتی مواجه ساخته که تنها با بهره گیری از آموزش الکترونیکی می توان بر آن فائق آمد. و از سویی درک ضرورت تغییر در شیوه های انجام کار و لزوم ارائه پاسخگویی به تحولات محیطی تأثیر آن بر زندگی شغلی کارکنان، نیازمند تجزیه و تحلیل معنای آن تغییر است.(خوش نشین.93) روی آوری به یادگیری و آموزش به شیوه الکترونیکی در محیط کار را می توان پیش نیاز تغییر در گرایشات مشهود سازمان دانست.(همان) به دلیل جدید بودن مفهوم آموزش الکترونیکی در محیط های اداری، وسیع بودن طیف کاربران و نحوه ارائه آن، تعاریف مختلفی از آموزش الکترونیکی ارائه شده است.

در تعریفی جامع می توان گفت، منظور از آموزش الکترونیک یا مجازی نوعی فراگیری فراهم شده از طریق اینترنت است و ترکیبی از تحویل محتوا در اشکال متعدد، مدیریت تجربه فراگیری و اجتماع شبکه شده ای از فراگیران، توسعه دهندگان محتوا و متخصصان است.(حمیدرضا رضوانی . هادی درگاهی.1391) و این گونه است که فناوری می تواند نه بعنوان یک ابزار، بلکه به عنوان رویکردی نو در آموزش تلقی شود.(شفیعا.محمد علی.شاکری، آرنوش.1389)

اهداف سازمانی آموزش الکترونیکی

هدف از برگزاری دوره های آموزش الکترونیکی را باید به گونه ای تعریف کرد که قابل اندازه گیری باشد و رسیدن به آن در یک محدوده زمانی مشخص به صورت مستقیم برخاسته از اهداف و مأموریت های سازمان باشد. "انسان ها به طور ذاتی برای رسیدن به آینده بهتر برای خود هدف تعیین می کنند. در محیط کار، زمانی می توان دارای عملکرد موفق بود که کارکنان بدانند باید به چه هدفی دست یابند و به توانایی و قدرت خود در رسیدن به آن هدف اطلاع و ایمان داشته باشند.

باید توجه داشت که نظام یادگیری مجازی دارای ویژگی های خاصی است که آن را از نظام های یادگیری سنتی متمایز می سازد. هر چند بیشتر این ویژگی ها جنبه مثبت و بهبود بخشی دارند، اما برخی از آن ها نیز ممکن است به عنوان نکات منفی مطرح می شوند.

از جمله مهم ترین ویژگی های مثبت نظام یادگیری مجازی می توان موارد زیر را برشمرد :

امکان دسترسی فراگیر به منابع آموزشی به صورت 7/24.(7 روز در هفته و 24 ساعت در روز)

- کاهش زمان و هزینه ی رفت و آمد برای فراگیران، گسترش آموزش برای همه و با هزینه بسیار کمتر، سهولت دسترسی به منابع متعدد و مختلف آموزشی(یزدانی، فریدون و همکاران.1390)

- امکان یادگیری در هر زمان و مکان توسط یادگیرنده و امکان انتقال دانش در هر زمان و مکان توسط مدرس

- به روز رسانی سریع تر مطلب درسی

- دسترسی به مطالب بر اساس سرعت یادگیری فردی هر یک از فراگیران(Terry Anderson&Fathi Elloumi..2016)

- وجود بازخورد تکوینی در مورد پیشرفت دانشجو و استفاده کارآمد از منابع و جلوگیری از دوباره کاری در تهیه موضوعات (استیو و همکاران.2001)

- امکان ماندگارسازی تعاملات ایجاد شده در زمان انتقال دانش و ثبت اطلاعات رد و بدل شده(محمد علی شفیعا.آرنوش شاکری.1389)

- دسترسی هم زمان مدرس و فراگیر به منابع اطلاعاتی متعدد مانند اطلاعات انباشته شده در رایانه ها و اینترنت(همان)

- امکان استفاده از امکانات آموزشی متفاوت با اثربخشی بالاتر نظیر امکانات چندرسانه ای علاوه بر موارد فوق، آموزش الکترونیکی، خصوصا در نوع آموزش هایی که در مراکز آموزش سازمانی ارائه می شوند، عموما مدت زمان آموزش آموزش کم تر بوده و هزینه های آموزش 70 تا 50 درصد کاهش پیدا می کند. (یزدانی،فریدون. وهمکاران.1390)

در سال 2004،E-Learning مقام اول را در آموزش کسب کرده.(غلامحسینی.1387)و بر اساس گزارش مطالعه گروه تحقیق و توسعه بابسون در سال 2012 مبنی بر میزان استفاده از آموزش های مجازی در آمریکا نتایجی به شرح زیر بدست آمده است : بیش از 6.7 میلیون نفر حداقل در یک دوره آموزش آنلاین استفاده کرده اند که نسبت به سال گذشته 570 هزار دانش آموز، افزایش بوده است.

انواع آموزش و یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعات

کلاس مجازی

درکلاس مجازی، یک آموزش دهنده و چند یادگیرنده به صورت همزمان ولی در مکان های متفاوت با هم در ارتباط هستند. در این نوع روش، مکان ها از طریق ابزارهای ارتباطی به هم مرتبط هستند، استاد با دانشجویان صحبت میک‌ند، معلم منابع را معرفی کرده و برای دانشجویان ارسال میک‌ند و نیز تعاملات دانشجویان را مدیریت میکند. در یک کلاس مجازی ممکن است کاربران بسیاری درپایانه های مختلف قرار گیرند(غلام حسینی.1387).

شکل1: چارچوب سیستم انتقال دانش در فرایند آموزش آنلاین

خود یادگیری-self-learning

دراین حالت، محیط آموزشی شامل یک دستگاه رایانه، نرم افزار و نیز سه عنصر زیر می باشد:

انتقال منابع چند رسانه ای

مشاوره جویی از مفاد آموزشی

مجموعه نتایج آزمون

برای خود یادگیری نرم افزار آموزشی می تواند به صورت پیوسته Online)) یا ناپیوسته (Offline) یا مجموعه ای ازاین دو تهیه شود.

درحالت پیوسته رایانه یادگیرنده به یک پایگاه اطلاعاتی یا شبکه آموزشی متصل می شود. درحالت نا پیوسته نرم افزار از طریق لوح های فشرده ارائه میشود که از مفاد آموزشی قابل کنترل تشکیل شده است و درحالت سوم، انتقال موثر مفاد آموزشی هم می تواند به صورت پیوسته و هم به صورت ناپیوسته باشد. لوح های فشرده به عنوان ضمیمه می توانند ازطریق وب سایت های اینترنتی ارائه شوند.

یادگیری گروهی((Group Learning

این روش مشابه کلاس مجازی است با این تفاوت که فرد خاصی مدیریت افراد را بر عهده ندارد. فراگیران به صورت همزمان و از مکان های مختلف با یکدیگر دیدار میکنند و با هم به یادگیری می پردازند. عناصرمورد نیاز این نوع یادگیری مشابه همان مواردی است که درکلاس مجازی بود. برای یادگیری گروهی، باید ارتباط در سطح بسیارگسترده ای به وجود آید، زیرا هر فراگیر باید با سایر افراد گروه به تبادل اطلاعات بپردازد. (همان)

منابع

- شفیعا، محمدعلی. شاکری، آرنوش.1389.مدل سنجش اثربخشی یادگیری فردی در نظام های آموزش مجازی با توجه به اثر تعاملی..فصلنامه آموزش مهندسی ایران، سال دوازدهم، شماره 47.پاییز 1389.ص122-103

- فرهادی، ربابه. 1384. آموزش الکترونیکی پارادیم جدید در عصر اطلاعات. علوم و فناوری اطلاعات. دوره ٢١ . ش ١ پاییز . ١٣٨٤

- غلامحسینی، لیلا.1387. .یادگیری الکترونیکی (E-Learning) و جایگاه آن در نظام آموزش دانشگاهی.مجله دانشکده پیراپزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران.سال سوم.شماره2.تابستان 1387.شماره مسلسل5

- رضوانی، حمید رضا.درگاهی، هادی.1391شناسایی و دسته بندی ویژگی های سیستم آموزش الکترونیکی براساس مدل کانو در دانشگاه های مجازی ایران. فصل نامه راهبردهای آموزش.دوره ۵، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۱

- یزدانی، فریدون. ابراهیم زاده، عیسی.زندی، بهمن. علی پور، احمد. زارع، حسین. 1390. میزان اثربخشی نظام یادگیری الکترونیکی دانشکده مجازی. علوم حدیث. اندیشه های نوین تربیتی. دوره 6.شماره 3.پاییز 1389.

- زهره خوش نشین*، مهرنوش خشنودی فر؛پاییز 93.ضرورت نیازسنجی آموزش حرفه ای کارکنان برای یادگیری در محیط الکترونیکی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران.

- http://www.learningsolutionsmag.com/articles/1089/babson-study-over-67-million-students-learning-online

هدی فرجی . کارشناس ارشد برنامه ریزی آموزشی

طراح محتوای های مجازی واحد آموزش

طراحی فرایند های آموزش - وب سایت شخصی هدی فرجی

نظام یادگیری مجازی، ضرورت امروز آموزش سازمانی

آموزش سازمانی

دنیای مجازی

هدی فرجی

یادگیری مجازی

نظرات (۰)

آموزش مجازی

عمومی

آموزش سازمانی